Świadczą o tym dobitnie znaleziska archeologiczne pochodzące z tego okresu, takie jak rysunki winogron wytłoczone na monetach czy puchary na wino. Chlubną tradycję produkcji wina po Grekach kontynuowali Rzymianie i rozprzestrzenili winnice na kolejne obszary. Chorwaci, którzy przybyli na te ziemie po upadku Imperium Rzymskiego dla wina wyrzekli się miodu pitnego i przy tym wyborze tkwią do dziś.
Warunki klimatyczne panujące w całym regionie są podobne: klasyczny klimat śródziemnomorski z małą ilością opadów oraz suchym i gorącym latem. Wśród gleb przeważają brunatne i czerwone. Najlepsze winnice położone są na dobrze oświetlonych zboczach wzgórz, ale w bliskości morza łagodzącego upalne słońce i zapewniającego ożywczy wiatr. Najpopularniejsze szczepy wina białego to pošip i vugava, a czerwonego plavac mali.
Poza nimi istnieje jeszcze szereg autochtonicznych szczepów o wyłącznie lokalnym zasięgu i mało znanych szerszej publiczności, np. dobričić z wyspy Šolta, crljenak z Kašteli lub bogdanuša, prč oraz crna drnekuša z Hvaru. Niestety te odmiany winogron zostały wyparte przez plavca i pošipa i używa się ich głównie do kupaży.
Autochtoniczny szczep wywodzący się z tych okolic. Na rynku występuje pod różnymi nazwami wskazującymi na okręg winiarski z którego pochodzi, takimi jak Dingač, Postup, Plavac Mili, Žuljana, Ivan Dolac czy Plavac Bol. Jest spokrewniony z międzynarodowym szczepem zinfandel i włoskim primitivo Najlepsze wina szczepu plavac mali produkuje się na Hvarze, ale ostatnimi laty coraz większe znaczenie zyskują też wina pochodzące z Braču i Visu. Ponieważ winogrona tej odmiany łatwo gromadzą cukier, poziom alkoholu jest zazwyczaj wysoki i sięga od 13 do 16 procent. Zapach wina przywodzi na myśl suszone owoce, czereśnie jagody i śliwki, a w smaku wyczuwalne są czekolada, kawa, wanilia i pieprz, kwasowość jest mała. Plavac mali ma często słodkawy posmak, co jest spowodowane wysoką zawartością alkoholu, a nie obecnością cukru resztkowego.
Wino ma ciemnorubinową barwę, a podczas ruszania kieliszkiem pojawiaj a się charakterystyczne błękitne refleksy. Plavac, obecny w Dalmacji od wieków, był napitkiem spożywanym zarówno przez prostych rybaków i rolników, jak i przez bogatych szlachciców. W dzisiejszych czasach delektować plavcem możecie się i Wy, próbujcie win z różnych winnic i wybierzcie swoje ulubione.
Gatunek białego wina najbardziej rozpowszechniony na Korčuli, ale na Hvarze, Braču w okolicach masywu Biokovo jego uprawy również zajmują dużą powierzchnię. Na targu kupicie pošip jako winogrona przeznaczone do jedzenia. Szczep jest relatywnie młody, początkowo występował jedynie na Korčuli, skąd pochodzi (dokładnie z małej miejscowości Smokvica), ale dzięki swojej płodności, wczesnemu dojrzewaniu i wysokiej jakości owocom ma potencjał, żeby dobrze przyjąć się też w nieco chłodniejszych regionach Dalmacji. Fermentacja odbywa się w temperaturze około 12 stopni Celsjusza, a po jej zakończeniu wino leżakuje w beczkach około pół roku.
Pošip był pierwotnie typowym ciężkim południowym winem jednak wraz ze wzrostem jego popularności i eksperymentowaniem z różnymi metodami produkcji, zyskał on na lekkości i świeżości. Z winogron zebranych wcześniej, nie do końca dojrzałych robi się wina harmonijne, lekko kwaskowate z silną nutą owocową, doskonale pasujące do tradycyjnej dalmatyńskiej kuchni, opartej na rybach i owocach morza. Wino ma złoty kolor z zielonkawymi refleksami, wśród aromatów wyróżniają się morele, cytrusy i śródziemnomorskie zioła. Zawartość alkoholu jest wysoka i przekracza 13%.
Vugava jest szczepem białego wina ważnym w Środkowej Dalmacji, o bogatej historii, obecnie uprawianym jedynie na wyspie Vis. Kiedyś była ceniona ze względu na wysoką zawartość alkoholu, który działa jak konserwant i pozwalał na długie przechowywanie wina oraz transportowanie go na znaczne odległości. Ponieważ vugava ma dużą łatwość gromadzenia cukru, używana była do produkcji słodkiego wina prošek.
Obecnie modne są raczej wina słabsze, świeże o dużej pijalności, wiec vugava popadła trochę w niełaskę. Być może niesłusznie, gdyż liczne autorytety, m.in. dr Goran Zdunić z instytutu kultury Adriatyku w Splicie, postrzegają szczep z Visu jako jeden z najlepszych w całej Chorwacji. Wino ma złoty kolor, zapach jest łagodny, głęboki, a w smaku wyraźna jest charakterystyczna nuta miodu. Mieszkańcy Visu mawiają, że vugava będzie żyć wiecznie, bo ma duszę i serce.
Wina produkowane z lokalnych szczepów stanowią niewątpliwą atrakcję Chorwacji. Do wina zaś warto zjeść coś dobrego. Odwiedźcie dział mojego bloga Kuchnia Dalmacji Środkowej, gdzie znajdziecie serię artykułów z oryginalnymi przepisami oraz polecanymi restauracjami. Kuchnia chorwacka to kuchnia regionów!
Jeśli zastanawiacie się, gdzie kupić autentyczne chorwackie produkty w Polsce, to zajrzyjcie na stronę sklepu internetowego Smaki Dalmacji (https://smakidalmacji.pl/), partnera działu poświęconego kuchni chorwackiej.
Jestem magistrem filologii chorwackiej i zapraszam Cię w podróż po Chorwacji.
Razem odkryjemy to, co w tym pięknym kraju jest najlepszego: urokliwe miasteczka, regionalną kuchnię, lokalne wydarzenia i atrakcje. Zapytamy Chorwatów gdzie warto zjeść, gdzie pójść na kawę, jak ciekawie spędzić czas. Kto, jak nie oni, wie co dobrego jest w okolicy.
Mój blog jest także miejscem promocji chorwackich produktów, języka i kultury. Zakochaj się w Chorwacji i Ty!