Pałac cesarza Dioklecjana w Splicie

Pałac cesarza Dioklecjana jest jedną z największych i najlepiej zachowanych na świecie budowli pochodzących z czasów Cesarstwa Rzymskiego. Zbudowany w latach 295 – 305 jako połączenie letniej rezydencji z obozem wojskowym, podzielony jest na cztery części dwoma przecinającymi się pod kątem prostym ulicami.

Jak trafić do Pałacu Dioklecjana?

Pałac tak naprawdę trudno jest przeoczyć. Położony jest w samym centrum starego miasta i ciągnie się wzdłuż Rivy, czyli nadmorskiej promenady, od klasztoru św. Franciszka (samostan sv. Frane) do muzeum przyrodniczego z drugiej strony.

Rezydencja cesarza Dioklecjana

Pałac cesarza Dioklecjana jest jedną z największych i najlepiej zachowanych na świecie budowli pochodzących z czasów Cesarstwa Rzymskiego. Zbudowany w latach 295 – 305 jako połączenie letniej rezydencji z obozem wojskowym, podzielony jest na cztery części dwoma przecinającymi się pod kątem prostym ulicami. Południowa część pałacu była przeznaczona dla cesarza i jego dworu, natomiast w północnej stacjonowało wojsko odpowiedzialne za ochronę władcy. Kompleks stoi na planie prostokąta o wymiarach 215 x 180 metrów z czterema dużymi wieżami na rogach oraz kolejnymi mniejszymi wieżami na każdym z boków.

Cztery bramy prowadzące do pałacu

Cztery główne bramy prowadzące do pałacu noszą nazwy pochodzące od metali. Są to kolejno bramy: Złota, Srebrna, Żelazna i najmniejsza, Mosiężna.

Złota Brama

Przez nią Dioklecjan przybył do pałacu w 1. czerwca 305 roku. Wrota te były przeznaczone wyłącznie dla cesarza oraz jego rodziny i wychodziły bezpośrednio na drogę prowadzącą do Salony, najważniejszego miasta prowincji Dalmatia. Obecnie przy bramie stoi pomnik autorstwa słynnego chorwackiego rzeźbiarza, Ivana Meštrovića.

Srebrna Brama

Prowadzi na Pjacę czyli miejski targ. Srebrna Brama była skromniej zdobiona niż Złota Brama, od średniowiecza do 1952 roku była zamknięta, gdyż na jej miejscu stał kościół (crkva Dušice). Kościół został uszkodzony podczas wojennych bombardowań, a po wojnie go nie odbudowano, lecz postanowiono szukać zaginionych wrót do pałacu. Przy Srebrnej Bramie zachował się oryginalny antyczny chodnik. Przed wiekami chodzili nim poddani Dioklecjana, a w 2000 roku przeszedł tędy papież Jan Paweł II.

Żelazna Brama

Jedyna brama, która była otwarta od początku istnienia Pałacu Dioklecjana, aż do czasów dzisiejszych bez przerwy. Przy bramie znajdują się dzwonnica, fragmenty rzymskiej drogi i miejski zegar. Przy Żelaznej Bramie stoi też jedna z najładniejszych splickich rezydencji, należąca niegdyś do rodziny Cipriani Benedetti. W średniowieczu przestrzeń za bramą służyła jako sala sądowa.

• 

• 

Mosiężna Brama

Najmniejsza z bram w Pałacu Dioklecjana, przez nią wychodzi się w stronę morza. Łączy podziemia z centralną częścią pałacu. W przeszłości służyła jako droga ewakuacyjna w przypadku ataku lądowego. Mosiężne skrzydła zostały odrestaurowane i do dziś otwierają się przed odwiedzającymi Split turystami.

Co warto zobaczyć w Pałacu Dioklecjana?

Wewnątrz pałacu znajdują się m.in. Vestibul czyli przedsionek cesarskich rezydencji, świątynia Jowisza (hram Jupitera),  Peristil będący centralnym placem pałacu, katedra św. Dujama (katedrala sv. Duje) i podziemia. Jako ciekawostkę podam Wam fakt, że katedra w Splicie była pierwotnie mauzoleum cara Dioklecjana. W VII wieku przybyli na te ziemie Słowianie, którzy zdobyli i zniszczyli rzymskie miasto Salonę (obecny Solin koło Splitu), a uciekinierzy z oblężonego miasta schronili się w pałacu. Mauzoleum Dioklecjana zamienili w chrześcijański kościół, dzięki czemu Split może się dziś pochwalić najstarszą katedrą na świecie.

Podczas zwiedzania pałacu zaskoczy was prawdopodobnie, że nie jest on zamkniętym muzeum, ale bijącym sercem miasta, zaś w jego murach mieszczą się targ, sklepiki, a nawet supermarket.

Dioklecjan był prześladowcą chrześcijan

Dioklecjan urodził się w Dalmacji, w niezamożnej rodzinie niższego urzędnika. Dzięki pełnej sukcesów służbie w rzymskiej armii piął się po szczeblach drabiny społecznej, aż do objęcia funkcji najwyższego człowieka w państwie. Dioklecjan, a wtedy właściwie jeszcze Diocles, gdyż to pierwsze imię przybrał po koronacji, wsławił się w licznych kampaniach wojennych i został mianowany członkiem gwardii przybocznej cesarza Karusa. Wraz z nim wziął udział w wyprawie przeciw Persom. Cesarz zginął w Mezopotamii, a jego syn został w tajemniczych okolicznościach zamordowany podczas odwrotu wojsk. Diocles wykorzystał tę okazję by przy pomocy wojska przejąć władzę w Rzymie. Po pokonaniu rywali do tronu, został koronowany w 284 roku.

W tym czasie Imperium Rzymskie miało już bardzo pokaźne rozmiary i jednemu władcy trudno było zapanować nad tak dużym obszarem. Żeby temu zaradzić, Dioklecjan w 294 roku wprowadził tetrarchię, czyli system rządów oparty na jednoczesnych rządach czterech władców zarządzających podległymi im terytoriami. Cesarz zasłynął też jako reformator. Do jego zasług należą zwiększenie liczebności armii, umocnienie granic, reforma systemu podatkowego i zmiana podziału administracyjnego na bardziej odpowiadający ówczesnym realiom.

Do niechlubnych poczynań Dioklecjana należą prześladowania chrześcijan. Cesarz był przywiązany do tradycyjnych rzymskich wartości i czcił starych rzymskich bogów, sam uważając się za potomka Jowisza. Stąd pałał niechęcią do nowych religii, a w końcu zdecydował się na represję w stosunku do ich wyznawców. Prześladowanie chrześcijan rozpoczęło się w 303 roku. Usunięto ich z wojska oraz instytucji państwowych, kościoły pozamykano, a wkrótce poczęto torturować i zabijać. Trudno dzisiaj ocenić jak duża była liczba ofiar represji, gdyż znamy przekazy głównie strony prześladowanej. Szacuje się, że mogło to być od kilkuset osób do kilku tysięcy.

Paradoksem historii jest, że cesarz Dioklecjan był jednym z największych w historii prześladowców Chrześcijan, a na miejscu jego spoczynku stoi obecnie chrześcijański kościół.

• 

• 

Lubisz starożytną historię? W pobliżu Splitu znajdują się ruiny znaczącego rzymskiego miasta, Salony, będącego stolicą prowincji Dalmatia. Przeczytasz o nim tutaj.

Cennik wstępu do podziemi Pałacu Dioklecjana 2022

Bilet normalny – 50,00 HRK

Uczniowie, studenci, dzieci – 35 HRK

Bilet dla rodziny z dziećmi poniżej 15. roku życia – 100 HRK

Cennik wstępu na mury Pałacu Dioklecjana 2022

Bilet normalny – 40,00 HRK

Uczniowie, studenci, dzieci – 20 HRK

Bilet dla rodziny z dziećmi poniżej 15. roku życia – 100 HRK

Godziny otwarcia recepcji muzeum w Pałacu Dioklecjana od 04.02.2022

Recepcja muzeum Pałacu Dioklecjana – podziemia pałacu, czynna jest od 17.02.2021: od poniedziałku do niedzieli w godzinach 9 – 20, natomiast wycieczki po murach od poniedziału do piątku w godzinach 11 – 18, a w soboty od 9 do 14.

Powyższe ceny obowiązują tylko do części muzealnej pałacu. Do pozostałych jego części wstęp jest swobodny i bezpłatny!

Tych z Państwa, którzy chcieliby poznać obostrzenia związane z koronawirusem w chorwackich muzeach, a także innych przestrzeniach piblicznych zapraszam do osobnego artykułu.

Gdzie zjeść w pobliżu Pałacu Dioklecjana?

Przy zachodnim krańcu pałacu mieści legendarny splicki lokal Šperun. Nie jest to elegancki lokal dla snobów, lecz mała restauracyjka, w której przesiadują głównie miejscowi Chorwaci, a karta zawiera wyłącznie lokalne dania. Restauracja mieści się na placu o tej samej nazwie.

Šperun

Šperun 3, Split 21000,

Telefon: +385 21 346 999

Pałac Dioklecjana na mapie

Zdjęcia: TZ Split

PS

Split to spore miasto, które może pochwalić się ciekawą ofertą wydarzeń kulturalnych. Jeśli chcesz sprawdzić co ciekawego dzieje się w miastach regionu Chorwacji Dalmacja Środkowa, zajrzyj na stronę mojego bloga, gdzie opisuję lokalne święta i festyny kulinarne.

---