Sępy białogłowe na Cresie
Przyjeżdżając na Kvarner skorzystajcie z wyjątkowej okazji, żeby zobaczyć sępy białogłowe, jedne z największych ptaków na świecie. Wyspy Cres, Krk, Prvić i Plavnik są jedynymi miejscami w Chorwacji gdzie występują te rzadkie ptaki. Są też jedynymi miejscami na świecie, gdzie te monumentalni padlinożercy gniazdują na półkach skalnych bezpośrednio nad samym morzem. Obok malowniczej miejscowości Beli na Cresie znajduje się centrum badawcze starające się, żeby sępy białogłowe przetrwały, jednocześnie stanowiąc atrakcję turystyczną i źródło wiedzy o tych rzadkich ptakach. W centrum działa klinika, gdzie kurują się chore sępy, a dla turystów przygotowano siedem ścieżek dydaktycznych.
Jak dojechać do Centrum sępa białogłowego w Beli ?
Na wyspę Cres można dostać się na dwa sposoby. Pierwszy polega na przejechaniu mostem na Krk i przepłynięciu promem z miejscowości Valibska na Cres do miejscowości Merag. Drugie połączenie promowe dostępne jest z półwyspu Istria z miejscowości Brestova do Poroziny na Cresie. Podróż samochodem z obu przystani promowych na Cresie do centrum w Belim trwa około pół godziny.
Sępy białogłowe na Cresie
Wyspa Cres oraz pobliskie wyspy Krk, Plavnik i Prvić są ostatnimi miejscami występowania sępów białogłowych w Chorwacji. Te olbrzymie ptaki, których rozpiętość skrzydeł dochodzi do prawie 3 metrów wprawdzie żywią się padliną, co nie budzi zbytniej sympatii, ale z drugiej strony są to stworzenia bardzo rodzinne, kiedy spotkają odpowiedniego partnera, są mu wierne do końca życia, czyli nawet przez 40 lat. Żyją zazwyczaj w koloniach liczących 6 do 10 osobników, ale w niektórych miejscach na świecie spotyka się kolonie liczące 150 par.
W przyrodzie każde żywe stworzenie odgrywa jakąś rolę. Sępy jako padlinożercy kojarzą się ludziom raczej negatywnie, ale tak naprawdę pełnią bardzo pożyteczną funkcję. Żywiąc się rozkładającymi się szczątkami średnich i dużych ssaków zapobiegają epidemiom.
Sępy białogłowe są jednymi z największych ptaków na świecie. Rozpiętość ich skrzydeł wynosi od 240 do 280 cm, wysokość około 110 cm, a waga dochodzi do 12 kg. Młode osobniki przychodzą na świat na Kvarnerze, tutaj uczą się latać, kiedy jednak się usamodzielnią opuszczają te strony i wyruszają w podróż po Europie i Afryce. Dopiero kiedy osiągną dojrzałość płciową, w wieku 5 lat, wracają na Cres i okoliczne wyspy. Tutaj szukają stałegopartnera i zakładają gniazdo. W budowę gniazda zaangażowani są zarówno samiec, jak i samica. Samica składa tylko jedno jajo, o średnicy 10 cm.
Centrum sępa białogłowego w Beli na Cresie
Szybujące sępy możecie zobaczyć w wielu miejscach na Cresie. Najczęściej latają w grupach, prawie w ogóle nie poruszając skrzydłami. Potrafią godzinami patrolować swoje terytorium w poszukiwaniu pożywienia. Jeżeli uda Wam się zobaczyć charakterystyczne sylwetki przemieszczające się płynnie ponad błękitnym morzem, ten widok na długo zapadnie Wam w pamieć. Warto też odwiedzić Centrum Sępa Białogłowego w miejscowości Beli, którego celem jest ratowanie tych rzadkich ptaków i prowadzenie działalności edukacyjnej.
Centrum mieści się w odnowionym budynku niegdysiejszej szkoły. Na parterze przygotowano wystawę multimedialną poświęconą sępom białogłowym oraz codziennemu życiu mieszkańców Cresu. W centrum organizowane są również wystawy fotografii, warsztaty dla dzieci, a przy placówce działa klinika dla chorych sępów.
W podwórzu centrum rośnie imponujący cedr, w którego cieniu można przysiąść i odpocząć. W tle słychać śpiew ptaków i beczenie owiec. Z tego miejsca rozciąga się bardzo ładny widok na wioskę Beli i jej okolice, więc warto zrobić tu pamiątkowe zdjęcia. W podwórzu rozmieszczono tablice z informacjami o atrakcjach regionu, działa tam też sklepik z pamiątkami i lokalnymi wyrobami. Spragnionym serwowane są napoje sporządzone z miejscowych owoców i ziół.
Z podwórza przejdziecie do środka centrum, mianowicie do Sali „Sępy białogłowe“, gdzie znajdziecie dużo ciekawych informacji o tym gatunku. Dowiecie się dlaczego sępy przetrwały właśnie na Kvarnerze oraz co im zagraża. Ekspozycja ma charakter multimedialny, a wiadomości przekazywane są w przystępny sposób.
Kolejnym pomieszczeniem, które odwiedzicie, jest sala „Współistnienie”, prezentująca jak lokalna społeczność żyje w zgodzie z przyrodą i jak przyczyniła się do zachowania na wyspie biologicznej różnorodności. Dowiecie się jak kiedyś wyglądało życie mieszkańców wioski Beli i czy zmieniło się znacznie na przestrzeni wieków.
Galeria fotografii działająca w centrum gości wystawy czasowe, których tematem jest życie ludzi i zwierząt na wyspie. Natomiast na piętrze znajduje się sala, gdzie odbywają się wykłady i warsztaty.
Stronę centrum w Belim znajdziecie tutaj.
Gdzie zjeść na Cresie?
Polecam Wam restuarację Gostionica Belona w miasteczku Cres. Jest to lokal z długą tradycją, serwujący tradycyjną lokalną kuchnię. Podobno gotujący tu kucharze pracują w Belonie od 25 lat.
Gostionica Belona
Ul. Hrvatskih branitelja,
51557, Cres,
Telefon: +385 51 571 203
Zdjęcia: Beli Visitor Center
Centrum w Beli na mapie
PS
Wyspa Cres słynie nie tylko z sępów białogłowych, ale również ze znakomitego jedzenia. Chcesz dowiedzieć się jakie lokalne potrawy można zjeść w okolicy? Przeczytaj moje artykuły w dziale bloga Kuchnia Kvarneru. Znajdziesz tam oryginalne przepisy i najlepsze restauracje. Być może chcielibyście potrafić mówić po chorwacku? Jeśli tak, to się dobrze składa, przygotowałem dla Was obszerny artykuł o nauce języka chorwackiego.
Jestem magistrem filologii chorwackiej i zapraszam Cię w podróż po Chorwacji.
Razem odkryjemy to, co w tym pięknym kraju jest najlepszego: urokliwe miasteczka, regionalną kuchnię, lokalne wydarzenia i atrakcje. Zapytamy Chorwatów gdzie warto zjeść, gdzie pójść na kawę, jak ciekawie spędzić czas. Kto, jak nie oni, wie co dobrego jest w okolicy.
Mój blog jest także miejscem promocji chorwackich produktów, języka i kultury. Zakochaj się w Chorwacji i Ty!
