Eksport do Chorwacji

Chorwacja nie bez przyczyny kojarzy się z turystyką. Co roku odwiedza ją około milion Polaków, a pieniądze zostawiane przez turystów stanowią 20% chorwackiego budżetu. Nie jest to jednak cała prawda o chorwackiej gospodarce i chorwackim rynku, który jest całkiem ciekawym miejscem do prowadzenia interesów. W tym artykule postaram się przybliżyć Wam Chorwacje od strony biznesowej. Jak zacząć sprzedaż produktów do Chorwacji? Gdzie znaleźć potrzebne eksporterowi informacje? W jaki sposób nawiązać kontakt z chorwackimi firmami? Jeśli zadajecie sobie te pytania, to zapraszam do lektury.

Chorwacja, co warto o niej wiedzieć?

Wielu Polaków jeździ do Chorwacji, skupia się jednak na plażach i zabytkach. Dlatego w tym dziale wyjaśniam jaki ten kraj właściwie jest, jego ludność, gospodarka, ustrój i podział administracyjny. Skupiam się oczywiście na informacja przydatnych dla eksportera.

Położenie, ludność, język urzędowy, religia

Chorwacja leży w Europie Południowej, nad Morzem Adriatyckim. Państwa graniczące z Chorwacją to Słowenia, Bośnia i Hercegowina, Węgry, Serbia i Czarnogóra. Stolicą kraju jest Zagrzeb, w którym mieszka 804,500 ludzi. Liczba mieszkańców, według spisu przeprowadzonego w 2018 roku, wynosi 4,087,843. Chorwaci stanowią zdecydowaną, wynoszącą 90%, większość populacji, a pozostała jej część należy do mniejszości narodowych. Do najliczniejszych, poza Chorwatami, nacji zamieszkujących Chorwację należą Serbowie, Włosi, Bośniacy, Słoweńcy, Albańczycy, Czesi oraz Romowie. Wyznaniem dominującym jest katolicyzm, wyznawany przez 86% społeczeństwa, pozostała część kultywuje głównie prawosławie, islam i protestantyzm.

Bogactwa naturalne

Największym bogactwem naturalnym Chorwacji są zapewne piękna przyroda, ciepły klimat i czyste morze, które przyciągają rzesze turystów i zapewniają utrzymanie sporej części chorwackiego społeczeństwa.

Jako drugie bogactwo naturalne wymieniłbym lasy, które w Chorwacji, zajmują 2,6 milionów hektarów, czyli prawie połowę powierzchni kraju, a ich wartość szacuje się na 6,9 mld dolarów.

Zasoby wody na mieszkańca są w Chorwacji jednymi z największych w Europie, kraj ten posiada również spore zasoby węglowodorów i ziem uprawnych. W chorwackim Adriatyku żyje 450 gatunków ryb, chociaż podobnie jak gdzie indziej nad Morzem Śródziemnym łowiska są przełowione.

Waluta

Walutą obowiązującą w Chorwacji jest chorwacka kuna (HRK). Aktualny kurs kuny możecie sprawdzić na stronie Banku Narodowego Chorwacji  (Hrvatska Narodna Banka), która dostępna jest również w wersji angielskiej.

W roku 2023. Chorwacja zamierza przyjąć Euro.

Ustrój polityczny

Chorwacja jest wielopartyjną republiką parlamentarną z silną pozycją parlamentu. Funkcję głowy państwa pełni prezydent wybierany na pięcioletnią kadencję w wyborach powszechnych.

Podział administracyjny

Podział administracyjny Chorwacji obejmuje dwadzieścia żupanii (odpowiednik naszego województwa). Zagrzeb stanowi oddzielną jednostkę administracyjną. Żupanie dzielą się na općine (gminy).

1. żupania zagrzebska
2. żupania krapińsko-zagorska
3. żupania sisacko-moslawińska
4. żupania karlowacka
5. żupania varażdińska
6. żupania kopriwnicko-kriżewczyńska
7. żupania bielowarsko-bilogorska
8. żupania primorsko-gorska
9. żupania licko-seńska
10. żupania virowiticko-podrawska
11. żupania pożedzko-slawońska
12. żupania brodzko-posawska
13. żupania zadarska
14. żupania osijecko-barańska
15. żupania szybenicko-knińska
16. żupania vukowarsko-srijemska
17. żupania splicko-dalmatyńska
18. żupania istryjska
19. żupania dubrownicko-neretwiańska
20. żupania medzimurska
21. Zagrzeb (miasto wydzielone)

Dni wolne od pracy

Ponieważ Chorwacja jest krajem katolickim, podobnie jak Polska, część dni wolnych od pracy w obu krajach pokrywa się. Są też oczywiście święta, które nie występują w Polsce, związane z chorwacką historią.

01.01. Nowy Rok

06.01. Święto Trzech Króli

Niedziela i poniedziałek wielkanocny (święto ruchome)

01.05. Święto Pracy

30.05. Dzień Państwowości  

Boże Ciało (święto ruchome)

22.06. Dzień Walki z Faszyzmem

05.08. Dzień Zwycięstwa i Dzień Chorwackich Obrońców

15.08. Święto Matki Boskiej Zielnej

01.11. Dzień Wszystkich Świętych

18.11. Dzień Pamięci o Ofiarach Wojny Domowej

25.12. Pierwszy Dzień Bożego Narodzenia

26.12. Drugi Dzień Bożego Narodzenia

Z którymi krajami handluje Chorwacja?

Eksport Chorwacji w 2018 roku wyniósł 107,9 miliarda kun, podczas gdy import ukształtował się na poziomie 176,2 kun, świadcząc o deficycie w wymianie handlowej.

Większa część chorwackiej wymiany handlowej przypada oczywiście na państwa Unii Europejskiej (69%). Największymi partnerami handlowymi Chorwacji są Niemcy, Włochy i mała Słowenia, na każdy z tych krajów przypada kilkanaście procent udziału w całości wymiany. Wśród krajów spoza UE dominują sąsiednie Bośnia i Hercegowina oraz Serbia, a także Chiny.

Co eksportuje, a co importuje Chorwacja?

W chorwackim eksporcie dominuje przemysł przetwórczy, który stanowi aż 90 % jego całości. Wśród branż, które wchodzą w jego skład największe znaczenie mają produkcja maszyn, przemysł petrochemiczny, przemysł farmaceutyczny (koncerny Pliva i Krka) i metalurgiczny. Wśród artykułów spożywczych dziesięć dominujących w eksporcie to ryby, kukurydza, sosy, przyprawy (Podravka), cukier, słód, pasza dla zwierząt, soja, czekolada (Kraš) i wyroby piekarnicze. Największymi rynkami chorwackich eksporterów są Słowenia, Włochy, Bośnia i Hercegowina oraz Niemcy. 

Produkty najliczniej importowane przez Chorwację to samochody, żywność, maszyny, środki chemiczne, komputery, odzież i leki. Wśród żywności najczęściej importowane produkty to mięso wieprzowe, czekolada, produkty zbożowe i pasze. Krajami mającymi największy udział w chorwackim imporcie są Niemcy, Węgry, Włochy, Słowenia i Holandia.

Co Polska eksportuje do Chorwacji, a co z niej importuje?

Łączna wartość polskiego eksportu do Chorwacji w 2017 roku wyniosła 709,3 mln Euro. Najważniejsze towary wysyłane przez polskie firmy to meble (6,6%), papierosy (6,2%), mięso wołowe (2,8%), podpaski higieniczne (2,6%), samochody osobowe (2,5%), chleb i pieczywo cukiernicze (2,1%), części samochodowe (1,8%) oraz materace (1,7%).

Polska ma dodatnie saldo handlowe z Chorwacja i import jest kilkukrotnie mniejszy niż eksport, w 2017 roku ukształtował się na poziomie 169,8 mln euro. Jak już wcześniej wspominałem, w Chorwacji działają dwie firmy farmaceutyczne o międzynarodowym zasięgu: Pliva i Krka, stąd leki zajmują pierwsze miejsce wśród importowanych towarów. Kolejne pozycje to sosy i przyprawy (6%), tapety (5,8%), pieczywo cukiernicze (2,6%), formy do szkła (2,5%), transformatory (2,4%), aparatura do odbioru telewizji (2%).

Gdzie znaleźć informacje gospodarcze o Chorwacji?

Artykuł, który właśnie czytacie ma na celu przybliżenie Wam gospodarki Chorwacji, specyfiki prowadzenia tam interesów i możliwości, które stoją przed polskim eksporterem. Stanowi on jednak jedynie krótki przewodnik. Gdzie zatem szukać bardziej szczegółowych informacji? Podzielę się z Wami kilkoma źródłami, które każdy eksportujący do Chorwacji powinien znać.

Strony z informacją dla eksporterów

Pierwszym adresem, który polecę jest rządowy Portal Promocji Eksportu, dział poświęcony Chorwacji.

Znajdziecie tam sporo przydatnych informacji, m.in. o systemie prawnym, systemie podatkowym, chorwackiej gospodarce i chorwackich firmach. Minusem tego portalu jest to, że część informacji pochodzi sprzed kilku lat i nie została zaktualizowana.

Na drugim miejscu znalazł się rządowy informator ekonomiczny poświęcony Chorwacji.

Znajdziecie tam podstawowe wiadomości potrzebne podczas prowadzenia interesów w Chorwacji, takie jak informacje o kraju i jego gospodarce oraz przydatne adresy. W porównaniu do Portalu Promocji Eksportu, zamieszczone tu dane nie są tak szczegółowe, są za to w większości aktualne.

Ambasada Republiki Chorwacji w Warszawie. Wiarygodne i obszerne źródło informacji o sprawach formalnych, cłach, podatkach, przepisach itp. Informacje zawarte na stronie ambasady dostępne są również w polskiej wersji językowej.

Strony chorwackich ministerstw

Robiąc interesy w Chorwacji być może będziecie potrzebowali skontaktować się z konkretnym chorwackim ministerstwem. Żeby Wam to ułatwić poniżej podaję adresy stron internetowych chorwackich ministerstw:

Ministerstwo Gospodarki, Przedsiębiorczości i Rzemiosła 

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych 

Ministerstwo Ochrony Środowiska i Energetyki 

Ministerstwo Pracy i Systemu Emerytalnego 

Ministerstwo ds. Morza, Transportu i Infrastruktury

Ministerstwo Budownictwa i Planowania Przestrzennego 

Ministerstwo Rozwoju Regionalnego i Funduszy UE 

Ministerstwo Rolnictwa

Ministerstwo Turystyki

Inne przydatne dla eksportera linki

Centralny Państwowy Urząd ds. Centralnych Zamówień Publicznych

Państwowy Urząd Statystyczny 

Chorwacki Urząd Podatkowy 

Chorwacki Bank Narodowy 

Chorwacka Izba Gospodarcza 

Chorwacki Urząd Celny 

Serwis HITRO.HR 

Lista chorwackich adwokatów

Lista tłumaczy przysięgłych w Chorwacji  

Eksport do Chorwacji, a specyfika rynku

W Chorwacji, podobnie jak w pozostałych państwach regionu, prowadzenie interesów opiera się w dużej mierze na kontaktach osobistych, a relacje biznesowe i towarzyskie się przeplatają. Nie mam na myśli tylko tego, że do robienia interesów przydają się znajomości, chociaż i tak w Chorwacji bywa. Podczas spotkań biznesowych spora część czasu przeznaczana jest na rozmowy o zwykłych sprawach. Prawdopodobnie zostaniesz zapytany o to co u Ciebie słychać, jak miewa się Twoja rodzina, jak Ci się podoba w Chorwacji lub w jakich ciekawych miejscach ostatnio byłeś. Być może zostaniesz również zaproszony przez gospodarzy na obiad do jakiejś dobrej lokalnej restauracji. Po prostu dla Chorwatów ważne jest, żeby Cię lepiej poznać nawiązać z Tobą relację trochę bliższe niż tylko formalne. To buduje zaufanie i ułatwia współprace.

Poza tym nam Polakom dosyć łatwo rozmawia się z Chorwatami. Mamy dosyć podobną, słowiańską mentalność (no może Chorwaci są bardziej żywiołowi, jak to południowcy), nasze kraje stoją na podobnym poziomie rozwoju, a poza tym języki też są dosyć zbliżone.

Niestety eksportowanie do Chorwacji i prowadzenia tam interesów to nie tylko rozmowy w restauracjach i kawiarniach, w pięknym śródziemnomorskim otoczeniu. Istnieją także negatywne aspekty. Wśród nich wymieniłbym problemy z płatnościami, dosyć wysoką korupcję oraz odstającą jeszcze od tej zachodniej, organizację pracy. Oczywiście są to generalne problemy kraju i również możliwe jest, że traficie na solidnych partnerów, a wspomniane trudności nie będą Was dotyczyć.

Na koniec tego paragrafu dodam, że Chorwacja w dużej mierz żyje z turystyki i w związki z tym jest bardzo dobrze skomunikowana. Na jej terytorium zlokalizowanych jest kilka lotnisk połączonych z licznymi miastami w Europie, w tym także w Polsce. Po samej Chorwacji będziecie sprawnie przemieszczać się siecią autostrad, a w związku z tym, że kraj jest niewielki, dojazd do poszczególnych jego części nie zajmuje zbyt dużo czasu.

Jak znaleźć partnerów biznesowych w Chorwacji?

Szukanie przez eksportera partnerów biznesowych za granicą zazwyczaj nie należy do łatwych zadań. Barierę stanowi znajomość języka obowiązującego w danym kraju, wiedza na temat danego rynku i działających na nim graczy, dostęp do informacji oraz różnice kulturowe. Poza tym na danym rynku zazwyczaj funkcjonuje pewna opinia o polskich produktach, zarówno wśród konsumentów, jak i dystrybutorów.

Trochę Was zaskoczę i powiem, że na opinię o polskich produktach w Chorwacji i innych państwach regionu trochę zaciążyła nasza przeszłość. Do Chorwacji przyjeżdżają miliony Polaków, ale niewielu Chorwatów odwiedziło nasz kraj. Ci którzy żyli w Jugosławii czasem jeździli do PRL-u, bo było wtedy dla nich u nas bardzo tanio. To właśnie ich wspomnienia z komunistycznej Polski w dalszym ciągu w pewnym stopniu kształtują niezbyt pozytywne wyobrażenie Chorwatów o polskich produktach. Sytuacja się oczywiście powoli zmienia, coraz więcej polskich firm jest obecnych na chorwackim rynku, a młodsze pokolenie nie ma uprzedzeń, niemniej wciąż można spotkać się z zaskakującymi dla nas opiniami.

Jeśli chodzi o konkurencję, to oczywiście zależy ona od branży. Można jednak pokusić się pewne generalizacje. Wśród najważniejszy graczy są zazwyczaj firmy chorwackie, gdyż mimo stosunkowo niewielkich rozmiarów kraju, działa tu całkiem sporo przedsiębiorstw. Poza tym dominują firmy z regionu: słoweńskie, włoskie, autryjackie, również niemieckie i jak wszędzie chińskie. Przedsiębiorcy z sąsiednich państw mają w Chorwacji wypracowane przez lata kontakty, produkty cieszą się zaufaniem konsumentów, a transport ze względu na nieduże odległości jest tani. Nie oznacza to, że polski przedsiębiorca nie szans na zdobycie części rynku. Wręcz przeciwnie, wielu naszym rodakom się ta sztuka udaje. Eksportujemy z sukcesami do Chorwacji żywność, zwłaszcza mięso, materiały budowlane, okna, odzież, meble i inne rzeczy. Trzeba sobie tylko zdawać sprawę z tego, że rezultaty przychodzą po pewnym czasie, który trzeba poświęcić na znalezienie odpowiednich dystrybutorów i przekonanie do siebie konsumentów.

Chorwaci pracujący w międzynarodowych firmach zazwyczaj posługują się sprawnie językiem angielskim, gorzej jest w średnich i mniejszych firmach. Oczywiście częściej zdarza się, że angielskim posługują się osoby młode. W każdym razie znajomość języka chorwackiego znacznie ułatwia prowadzenie interesów. Z jednej strony usprawnia komunikację, a z drugiej pozwala na dotarcie do potrzebnych informacji, często dostępnych wyłącznie po chorwacku. Dlatego zalecane jest zatrudnienie pracownika lub pracowników posługujących się językiem serbsko – chorwackim, albo skorzystanie pośredników. Dodatkową zaletą posiadania osoby porozumiewającej się w tym języku jest znaczne rozszerzenie możliwości ekspansji. Po chorwacku porozumiemy się również w sąsiedniej Serbii, Bośni i Hercegowinie, Czarnogórze, z dużym prawdopodobieństwem w Słowenii i Macedonii.

Szukanie partnerów biznesowych, jeśli nie mamy już jakichś kontaktów lub poleceń, trzeba zacząć od podstaw. Z pomocą przychodzi Internet. Możemy wpisać w chorwacką wersję wyszukiwarki Google interesujące nas słowa kluczowe, charakterystyczne dla naszej branży i zobaczyć jakie firmy pojawią się wynikach wyszukiwania. Możemy też skorzystać z katalogów firm, które można przeszukiwać według branż. Największym katalogiem firm w Chorwacji jest strona Tvtke.hr. Podmioty gospodarcze można przeszukiwać tam po produkcie, usłudze, branży, województwie (żupanii). Każda większa branża ma też swoje czasopisma i portale branżowe, np. Graditljstvo.hr jest portalem internetowym branży budowlanej, a Farmaceut.hr branży farmaceutycznej. Trzeba więc znaleźć odpowiednie firmy, a potem skontaktować się z nimi i umówić spotkania. Potem już wszystko w Waszych rękach!

Źródła: Večerni list, rządowy informator ekonomiczny, mvep.hr, poslovni.hr, rządowy informator o Chorwacji

Potrzebujesz pomocy?

Szukanie klientów i partnerów biznesowych na rynku zagranicznym wymaga znajomości lokalnych realiów i języka. Jeśli chcesz spróbować swoich sił w Chorwacji oraz sąsiednich państwach, ale potrzebujesz wsparcia, napisz do mnie na adres e-mail: kontakt@chorwacjapolecam.pl. Postaram Ci się pomóc, bazując na mojej znajomości języka chorwackiego oraz doświadczeniu.

---